Crisis bij de buren

Hoewel het 7-uurjournaal op de Ghanese publieke zender GTV een vol uur duurt, besteedt het slechts een minuut of 4 aan internationaal nieuws. De gemiddelde Ghanees is over het algemeen dan ook weinig op de hoogte van wat er in de rest van de wereld gebeurt. Er zijn echter uitzonderingen. Zo volgen veel mannen de Europese voetbalcompetities, vooral de Britse Premier Leauge, op de voet. Ook kennen ze de namen van de meeste spelers van het Nederlands elftal. Toen vorige week zaterdagavond een luid gejuich losbarste rond het trainingscentrum, was het duidelijk dat er gescord was in de Champions-League-finale tussen Barcelona en Manchester United.

Op een andere manier dringt ook het nieuws over het conflict in buurland Ivoorkust door. Sinds het conflict oplaaide worden er posters verspreid waarop de stand van zaken door middel van foto's in beeld wordt gebracht. Deze posters worden in kraampjes op straat verkocht en hangen verspreid door de stad. Posters zijn in Ghana een veelgebruikte manier om politieke of andere gebeurtenissen in beelden samen te vatten. Naast deze posters zijn de gevolgen van de gebeurtenissen in Ivoorkust ook direct merkbaar voor Ghanezen. Er is een stroom vluchtelingen op gang gekomen die tijdelijk onderdak vinden in Ghana en Liberia. Dit raakt ook Mary's familie. Haar zus Sarah, tante en nicht wonen met hun families al jaren in Abidjan, de grootste stad in Ivoorkust en het centrum van de gevechten tussen de volgelingen van de twee presidentskandidaten Gbagbo en Ouattara. Omdat het leger van president Gbagbo het vaak voorzien had op islamitische migranten uit de West-Afrikaanse buurlanden, was het ook voor Mary's familieleden niet langer veilig. Met een aantal andere families zijn zij de grensrivier de Volta overgestoken naar Bole, de plaats waar Mary en haar familie vandaan komen. Hier wachten ze het einde van het geweld af.

Bij een bezoek aan Bole, afgelopen weekend, horen we hun verhalen en bespreken we de situatie aan de hand van een poster over de arrestatie van Gbagbo. De meesten staan achter Ouattara, omdat hij moslim is, maar vooral omdat Gbagbo zich zo misdragen heeft. De poster laat de bloedige details zien van doodgeschoten en onthoofde mensen in de straten van Abidjan. Niemand lijkt het een probleem te vinden dat ook de kinderen meekijken. Mary's nichtje Mariam van 7 kijkt aandachtig naar de poster en weet wel waarom iedereen voor Ouattara is:"Kijk dan! Hij heeft een hele mooie blanke vrouw!"

Nu er een eind aan het geweld lijkt te zijn gekomen, bereiden zus Sarah en de anderen zich voor om weer terug te keren naar Abidjan. Sarah is het geweld van de afgelopen jaren in Abidjan echter zat en heeft deze periode gebruikt om een extra kamer te bouwen bij het huis van Mary's moeder in Bole. Als ze haar zaken in Abidjan op orde heefts, zal ze zo snel mogelijk weer terugkomen naar Ghana. De anderen zullen hun leven in Abidjan weer oppakken. Ze hopen en bidden dat er nu een rustige tijd aanbreekt in Ivoorkust.

'Welcome Mr. President!'

In de avond van 10 april 2011 kom ik aan op de luchthaven van Accra, de hoofdstad van Ghana. De herkenbare tropische geur en drukkende warmte komen me tegemoet als ik uit het vliegtuig stap. Mary staat me bij de uitgang van het vliegveld op te wachten. Tijdens de autorit naar ons guesthouse door nachtelijk Accra besef ik dat ik weer in Ghana ben, maar deze keer voor een lange tijd.

Een week later zetten we onze reis voort naar Tamale, in het noorden van het land. Een tocht van zo'n 14 uur, die ik de afgelopen jaren vaak gemaakt heb. Onderweg zien we het landschap veranderen van tropisch regenwoud naar savanne met her en der een boom. Als de zon al enkele uren onder is, komen de lichten van Tamale in zicht. De grote moskee in het centrum is verlicht en goed zichtbaar als we de stad binnenrijden. Even later bereiken we ons einddoel; het Presbyterian Lay Training Centre aan de rand van Tamale.

Sinds vorige week wonen wij op het terrein van het trainingscentrum. Langzamerhand brengen we ons huis op orde en raken we gewend aan onze nieuwe omgeving. Mary pakt aar werk als verpleegkundige in het ziekenhuis van Tamale weer op en ik begin mee te draaien in het werk op het trainingscentrum.

Op een zondag, vlak na onze aankomst in Tamale, kwam president Atta Mills op bezoek in de stad. Grote spandoeken met 'Welcome Mr. President!' sierden het stadscentrum. Toen we na de kerkdienst op weg naar huis waren, kwamen we bij het ziekenhuis vast te zitten in het verkeer. Het leger had de doorgaande wegen afgezet vanwege de komst van de president. Hij zou het nieuwe ziekenhuis in aanbouw komen bezichtigen. Dit ziekenhuis wordt in samenwerking met de nederlandse overheid gebouwd. Omdat de meeste politieke en economische centra zich in het zuiden van het land bevinden, is een bezoek van de president aan het noorden een zeldzame aangelegenheid. Dit bezoek leek dan ook een reden te hebben; de verkiezingen zijn in aantocht. Vanaf vorige week is de campagne voor het presidentskandidaatschap binnen de verschillende partijen van start gegaan. Tamale is een belangrijke stad voor het NDC, de partij van president Mills. Nadat groepen NDC-jongeren in Tamale zich tegen een beslissing van de president hadden gekeerd en voor onrust in de stad hadden gezorgd, wist de president niet hoe snel hij in Tamale moest zijn om te laten zien dat hij er nog steeds is voor de inwoners van de stad. Aan de juichende stoet jongeren met vlaggen te zien, werd het gebaar op prijs gesteld.

Inmiddels is de rust wedergekeerd, zijn de wegen weer vrij en zijn de vlaggen en spandoeken opgeborgen. Omdat het regenseizoen op het punt staat aan te breken, heeft het trainingscentrum een rustige periode. De meeste deelnemers aan de cursussen en trainingen zijn boeren, die nu volop begonnen zijn met het gereed maken van akkers en het zaaien van gewassen als rijst en mais. Ik kan deze periode goed gebruiken om het centrum te leren kennen en mijn nieuwe taken op te pakken.

(V.l.n.r.: de grote moskee van Tamale, Mary aan het werk in het ziekenhuis, het nieuwe ziekenhuis in aanbouw, het trainingscentrum (PLTC))

Judgement Day

Midden in de stad staat een enorm billboard dat ons wijst op de dag des oordeels. Je kunt er niet omheen. Het bord waarschuwt ons dat we nog een ruime week hebben. Tot de 21ste om precies te zijn. Volgens de makers van het bord valt de dag des oordeels exact te berekenen naar aanleiding van bijbelse gegevens. Omdat voor God 1 dag als duizend jaar is menen de rekenaars een aantal getallen rond de zondvloed met duizend jaar te moeten vermenigvuldigen om zo tot het exacte moment van 'Judgement Day' te komen. Het is vijf voor twaalf (!), laat het billboard ons weten. Ik ben benieuwd...

Een reis op het ritme van de drums

Kort geleden kwam het reisboek Ghana... een reis op het ritme van de drums uit; geschreven door Ada Rosman-Kleinjan, die samen met haar echtgenoot in 2010 een reis door Ghana maakte. Ik had het boek al zien liggen bij familieleden die zich voorbereiden op een reis naar Ghana en kreeg enkele weken geleden een exemplaar opgestuurd van de schrijfster. Het is een leuk geschreven boek dat je aan de sfeer van Ghana laat snuiven. De mensen en situaties die Ada Rosman beschrijft zijn herkenbaar voor wat je tegenkomt wanneer je Ghana bezoekt. De schrijfster verhaalt over de reis die zij maakt langs voor mij bekende plaatsen als Accra, Cape Coast, Kumasi, Tamale en Mole National Park. Ze laat daarbij zien dat ze zich goed ingelezen heeft in de geschiedenis en cultuur van het land (hoewel de onafhankelijkheidsdatum niet klopt). Het is een geschikt boek om op een luchtige manier eens iets van Ghana te proeven en handig boek om te lezen tijdens de voorbereiding van een reis naar Ghana. Veel van wat de schrijfster op haar eerste reis in Ghana tegenkomt, zul je ook ontmoeten. De manier waarop het openbaar vervoer beschreven is, moedigt je als (toekomstig) reiziger in Ghana aan je Nederlandse begrip van reizen maar beter thuis te laten. Meedrijvend met Afrikaanse flow kom je er ook wel.

Ghana... een reis op het ritme van de drums is via verschillende (internet)boekhandels verkrijgbaar. Bestel je het echter rechtstreeks bij de schrijfster (email: wombatboeken76@hotmail.com, website: http://www.adarosman.nl/) en vermeld je daarbij mijn naam of webpagina, dan doneert zij € 3,- van ieder boek aan Stichting Comfort.

Ghana... een reis op het ritme van de drums
Ada Rosman-Kleinjan
ISBN: 9789080753280
€ 16,50

Gastenverblijf

In het fotoalbum staan een aantal nieuwe foto's van ons huis en gastenverblijf. Hieronder één van de gastenkamers.

The witches of Gambaga

Morgen vindt op de Britse ambassade in Accra de premiére van de documentaire The witches of Gambaga plaats. Deze film is gemaakt door de Ghanees-Britse filmmaakster Yaba Badou en heeft al een aantal prijzen gewonnen. De documentaire gaat over het witches camp bij Gambaga, een dorp in Noord Ghana. In dit kamp komen vrouwen terecht die van hekserij beschuldigd worden en daardoor buiten hun gemeenschap zijn komen te staan. De Presbyterian Church probeert de vrouwen in het kamp op te vangen en te ondersteunen.

Geloof in hekserij is in Noord Ghana nog springlevend. In de traditionele religie bezitten bepaalde leiders bovennatuurlijke krachten, die zij ter bescherming van de gemeenschap kunnen gebruiken . Daarnaast zijn er mensen, voornamelijk vrouwen, van wie geloofd wordt dat zij hun bovennatuurlijke krachten op een kwade manier gebruiken. Wanneer er een sterfgeval, ongeluk of ziekte is, wordt de schuld hiervan regelmatig bij een heks gezocht. Opvallende vrouwen kunnen op deze manier zomaar tot heks verklaard worden, met alle gevolgen van dien. Soms zit er voor deze vrouwen niets anders op dan hun dorp te verlaten. Met haar documentaire wil Yaba Badou aandacht vragen voor de manier waarop deze vrouwen door het geloof in hekserij een toekomst en waardig leven wordt ontnomen.

Lees Badou's artikel What makes a woman a witch? voor meer informatie over het witches camp van Gambaga. Bekijk ook de trailer van de documentaire The Witches of Gambaga.

Een maand in Nederland

Na een maand in Nederland is Mary gisteren weer op het vliegtuig naar Ghana gestapt, waar zij haar werk als verpleegkundige in het ziekenhuis van Tamale weer zal oppakken. Hoewel het niet fijn is om weer afscheid te moeten nemen, kijken we wel terug op een mooie maand samen.

Binnenkort zullen wij door Kerk in Actie worden uitgezonden naar Ghana, waar ik voor de Presbyterian Church of Ghana ga werken. In een intensieve maand januari hebben we een introductieprogramma bij Kerk in Actie in Utrecht gevolgd, hebben we een hele week kennis gemaakt met kerken op Schouwen Duiveland en Tholen, zijn we getrouwd op het gemeentehuis in Borculo en hebben we vrienden en familie ontmoet. Hieronder twee foto's van ons trouwen. Meer foto's van onze maand in Nederland zijn te vinden in ons fotoalbum

Oud & Nieuw

Oudjaarsdag breng ik vandaag door in Nederland, in afwachting van Mary's komst naar Nederland op 3 januari. Vorig jaar vierden wij Oud & Nieuw in Ghana. Samen met mijn ouders bezochten wij de stad Cape Coast een aantal dagen. In Ghana wordt de jaarwisseling door christenen voornamelijk in de kerk doorgebracht. Mary en ik besloten op 31 december om aan te schuiven in de Anglicaanse Kerk van Cape Coast. De dienst begon om 20.00 uur. Wij wisten dat de kerkdienst in ieder geval tot middernacht zou duren en kwamen daarom pas om 21.00 de kerk binnen. Na veel muziek, dans en gebed brak de jaarwisseling al snel aan. Na middernacht ging de dienst nog tot 3.00 uur door. Omdat we bij binnenkomst voorin de kerk naast een van de chiefs van Cape Coast waren neergezet, konden we niet zomaar ongemerkt naar buiten glippen. Ondanks de lange zit (onderbroken door veel dans) was het mooi om in de kerk het oude jaar af te sluiten en het nieuwe jaar te beginnen.

Ook in Nederland ga ik op Oudjaarsavond naar de kerk. Een mooi moment om in dankbaarheid terug te kijken op het afgelopen jaar. De dankbaarheid is dezelfde als in Ghana, de duur van de dienst verschilt iets. Een klein uurtje vinden we hier genoeg. Enkele jaren geleden heb ik tijdens de oudjaarsdienst in Nederland een Ghanees gebed voorgelezen uit een boekje van Jörg Zink*:

Heer,

almachtige, oneindige, schepper, voltooier, een jaar is voor U slechts een ogenblik.

Maar voor ons is het 365 dagen lang, breed en diep, onafzienbaar.

Heer,

ieder jaar zit voor ons bij voorbaat volgepakt met goed en kwaad.

U bent de Heer van het jaar, wij zijn vreesachtige slaven van de tijd.

Heer,

maar één ding is zeker: ieder jaar brengt ons dichter bij U.

Mensen worden elk jaar ouder, maar christenen worden jonger.

Er ligt een jaar achter ons, het is voorbij.

Straten lijnrecht door savannen, bogen over steile heuvels,

kuilen, moeilijkheden, gemiste contacten en kansen.

Heer,

vanwege die gemiste kansen zou ik kunnen wanhopen, als U niet zou vergeven.

Heer,

iedere dag is uw genade nieuw sinds de regenboog, en uw goedheid sinds Jezus Christus.

De duivel en zijn trawanten slepen zich door de jaren, ze worden met de dag ellendiger.

Maar wij groeien met uw zon, met uw Geest.

Heer,

zoals U de haren op mijn hoofd geteld heeft,

zo hebt U ook mijn dagen geteld, de minuten en seconden.

Heer,

om gezondheid bid ik U, om wat meer geld,

om honger naar uw woord, om uw woord bid ik U.

Amen.

* Uit het boekje Het nieuwe woord van Jörg Zink.

Bekijk de foto's van ons bezoek aan Cape Coast in ons fotoalbum.

Het zwarte goud

Naast de export van cacao leunt de economie van Ghana voor een groot deel op haar bodemschatten. Bauxiet, diamanten en vooral: goud. Binnenkort komt daar nog een belangrijk, maar gevaarlijk, exportproduct bij: olie, het zwarte goud. Enkele jaren geleden werden er voor de kust olievelden ontdekt en de productie daaruit is afgelopen maand op gang gekomen. Verwacht wordt dat Ghana een exporteur van betekenis kan worden. Dat klinkt goed en het kan een boost geven aan de economie. Aan de andere kant zijn er de voorbeelden van de Afrikaanse landen Nigeria en Angola, die Ghana voorgingen in de oliewinning. In die landen zorgde olie voor politieke spanningen, toenemende corruptie en conflicten. Ghana is vastbesloten het anders aan te pakken en wil de olieopbrengsten terug zien in de vooruitgang van de samenleving en de economie.

Lees in het artikel In de ban van olie uit de IS van november meer over olie in Ghana. Directeur Oliewinning van het Ministerie van Energie, Kwaku Boateng, sluit het artikel af met de uitspraak: "Ghana kan het zich niet veroorloven om te falen, want we hebben geen excuus. Ik denk dat we met Gods hulp slagen". Ik hoop en bid mee...

.

Olieplatform voor de kust van Ghana

Locate our house!

Klik op het kaartje voor een vergroting...