Oud & Nieuw

Oudjaarsdag breng ik vandaag door in Nederland, in afwachting van Mary's komst naar Nederland op 3 januari. Vorig jaar vierden wij Oud & Nieuw in Ghana. Samen met mijn ouders bezochten wij de stad Cape Coast een aantal dagen. In Ghana wordt de jaarwisseling door christenen voornamelijk in de kerk doorgebracht. Mary en ik besloten op 31 december om aan te schuiven in de Anglicaanse Kerk van Cape Coast. De dienst begon om 20.00 uur. Wij wisten dat de kerkdienst in ieder geval tot middernacht zou duren en kwamen daarom pas om 21.00 de kerk binnen. Na veel muziek, dans en gebed brak de jaarwisseling al snel aan. Na middernacht ging de dienst nog tot 3.00 uur door. Omdat we bij binnenkomst voorin de kerk naast een van de chiefs van Cape Coast waren neergezet, konden we niet zomaar ongemerkt naar buiten glippen. Ondanks de lange zit (onderbroken door veel dans) was het mooi om in de kerk het oude jaar af te sluiten en het nieuwe jaar te beginnen.

Ook in Nederland ga ik op Oudjaarsavond naar de kerk. Een mooi moment om in dankbaarheid terug te kijken op het afgelopen jaar. De dankbaarheid is dezelfde als in Ghana, de duur van de dienst verschilt iets. Een klein uurtje vinden we hier genoeg. Enkele jaren geleden heb ik tijdens de oudjaarsdienst in Nederland een Ghanees gebed voorgelezen uit een boekje van Jörg Zink*:

Heer,

almachtige, oneindige, schepper, voltooier, een jaar is voor U slechts een ogenblik.

Maar voor ons is het 365 dagen lang, breed en diep, onafzienbaar.

Heer,

ieder jaar zit voor ons bij voorbaat volgepakt met goed en kwaad.

U bent de Heer van het jaar, wij zijn vreesachtige slaven van de tijd.

Heer,

maar één ding is zeker: ieder jaar brengt ons dichter bij U.

Mensen worden elk jaar ouder, maar christenen worden jonger.

Er ligt een jaar achter ons, het is voorbij.

Straten lijnrecht door savannen, bogen over steile heuvels,

kuilen, moeilijkheden, gemiste contacten en kansen.

Heer,

vanwege die gemiste kansen zou ik kunnen wanhopen, als U niet zou vergeven.

Heer,

iedere dag is uw genade nieuw sinds de regenboog, en uw goedheid sinds Jezus Christus.

De duivel en zijn trawanten slepen zich door de jaren, ze worden met de dag ellendiger.

Maar wij groeien met uw zon, met uw Geest.

Heer,

zoals U de haren op mijn hoofd geteld heeft,

zo hebt U ook mijn dagen geteld, de minuten en seconden.

Heer,

om gezondheid bid ik U, om wat meer geld,

om honger naar uw woord, om uw woord bid ik U.

Amen.

* Uit het boekje Het nieuwe woord van Jörg Zink.

Bekijk de foto's van ons bezoek aan Cape Coast in ons fotoalbum.

Het zwarte goud

Naast de export van cacao leunt de economie van Ghana voor een groot deel op haar bodemschatten. Bauxiet, diamanten en vooral: goud. Binnenkort komt daar nog een belangrijk, maar gevaarlijk, exportproduct bij: olie, het zwarte goud. Enkele jaren geleden werden er voor de kust olievelden ontdekt en de productie daaruit is afgelopen maand op gang gekomen. Verwacht wordt dat Ghana een exporteur van betekenis kan worden. Dat klinkt goed en het kan een boost geven aan de economie. Aan de andere kant zijn er de voorbeelden van de Afrikaanse landen Nigeria en Angola, die Ghana voorgingen in de oliewinning. In die landen zorgde olie voor politieke spanningen, toenemende corruptie en conflicten. Ghana is vastbesloten het anders aan te pakken en wil de olieopbrengsten terug zien in de vooruitgang van de samenleving en de economie.

Lees in het artikel In de ban van olie uit de IS van november meer over olie in Ghana. Directeur Oliewinning van het Ministerie van Energie, Kwaku Boateng, sluit het artikel af met de uitspraak: "Ghana kan het zich niet veroorloven om te falen, want we hebben geen excuus. Ik denk dat we met Gods hulp slagen". Ik hoop en bid mee...

.

Olieplatform voor de kust van Ghana

Locate our house!

Klik op het kaartje voor een vergroting...

Shea nut

Hier kopen we het in kleine dure potjes van de Body shop, omdat het goed is voor de huid. In Afrika gebruiken ze het om te koken of maken ze er zeep van. Shea butter. Ook wel karitéboter genoemd. Maar waar komt het vandaan? Het begint met het verzamelen van de vruchten van de Shea tree en het bewerken van de pitten ervan. Een belangrijke bron van inkomsten voor veel vrouwen en hun gezinnen in Noord Ghana. Bij Mary Kponkpori thuis zien we het begin van het proces dat Shea butter oplevert. Ondertussen voert haar man termieten aan de parelhoenderjongen.

Bekijk hier de film...

Wateroverlast

Opdat ik ook in Nederland op de hoogte kan blijven van het reilen en zeilen in Tamale, stuurt Mary me regelmatig een paar foto´s.
Het regenseizoen is in volle gang. Dat betekent zo om de dag een flinke bui. In onze omgeving zijn er gebieden die tijdens deze periode van een half jaar, onder water komen te staan. Ons huis heeft daar geen last van, maar de weg er naar toe staat op sommige plekken wel blank. Samen met een paar buren heeft Mary op een aantal plaatsen provisorische bruggetjes gemaakt van stenen. Op de voorgrond van de foto staat Samaata, over wie ik in het bericht Regenseizoen sprak. Het gaat goed met haar, haar moeder en haar nieuwe zusje.

De kippen zorgen inmiddels elke dag voor een eitje. Over een tijdje kunnen ook de buren elke dag een eitje eten, omdat alle kippen kuikentjes hebben gekregen.

Naast kippen hebben we ook een heuse waakhond (in opleiding) en een kat. De naam van de hond is 'Ɛfﬤ'. Voor Nederlanders een beetje lastig uit te spreken, maar m'n zusje Nienke heeft geoefend. Als je wilt weten hoe het klinkt, vraag je het maar aan haar! De kat heet denk ik maar gewoon 'cat'.

In het huis wordt ook doorgeklust. De gastenkamers zijn na het leggen van tegels en een likje verf bijna klaar. Precies op tijd, want vanaf begin oktober zijn 4 verpleegkundestudenten uit Ede een paar maanden in ons huis te gast. Over hun verblijf en stage in Tamale kun je meer lezen op wijzijninghana.blogspot.com en ghanezen.blogspot.com

Meer foto's in ons fotoalbum...

Kiloknallers

Een huis bouwen kost geld. Ook in Ghana. Het kwam dus goed uit dat ik deze zomer mijn baantje bij de slagerij van een supermarkt in Borculo weer op kon pakken.
Met zo’n baantje in een slagerij denk je misschien iets vaker over vlees na, dan de gemiddelde Nederlander. Meestal op het niveau van: “hoeveel kilo half-om-halfgehakt zal ik vandaag eens maken”. Maar soms ook ietsje dieper.

De laatste weken zijn de kiloknallers van C1000 regelmatig in het nieuws. Wakker Dier bestookt C1000 van alle kanten en C1000 werkt – niet echt van harte – af en toe een beetje mee. Maar C1000 is natuurlijk niet de enige slechterik. Je kunt namelijk je bedenkingen hebben bij de hele vleesindustrie en onze hele gezamelijke vleesconsumptie. Het is té veel, té goedkoop en we willen niet meer weten waar het vandaan komt (een programma als ‘Eet smakelijk’ van omroep Llink – die jammer genoeg verdwijnt – waarin gasten hun eigen vlees moeten slachten en klaarmaken, is daarom ook best goed bedacht). In ieder geval horen Super de Boer, Albert Heijn en ik en jij (behalve als je vegetariër bent, maar ook dan ben je niet zonder zonde. Bovendien is het alternatief van de rijstburgers en vleesvrije shoarmareepjes ook niet echt aanlokkelijk) ook bij de slechteriken.

Terwijl we in Nederland moeten kiezen tussen een vegaburger en een kiloknaller, is een stukje vlees bij het eten in Ghana nog een echte luxe. De meeste Ghanezen genieten maar zo af en toe van een taai stukje rundvlees in de soep en het slachten van een kip is op zichzelf al een feestelijke gelegenheid. Vis daarentegen kunnen de meeste gezinnen zich iets vaker veroorloven. Gedroogde of gerookte vis en soms een verse vis uit de diepvries. Uit de diepvries kun je tegenwoordig ook kippenpoten krijgen, maar over het algemeen moet je je vlees toch echt zelf slachten. Dan koop je op de markt een kip, een geit of een parelhoender, of je probeert er zelf een paar te fokken. Als je in de buurt van Mole National Park woont, heb je geluk als er zo nu en dan een antilope of een ‘pumba’-zwijn verdwaald is. Zo kregen we van Mary´s vader laatst een gerookte dij van een antilope kado. We hebben er voor bij de fufu een heerlijke soep van getrokken.

Zelf ben ik in Ghana ook heel wat minder vlees gaan eten. Regelmatig vis, regelmatig vlees noch vis. Gewoon omdat er nu eenmaal niet zo veel vlees te krijgen is. Maar ook omdat het helemaal niet zo erg is om een beetje te minderen.
En aangezien we een stukje vlees af en toe toch wel lekker vinden, hebben we inmiddels onze eigen kiloknallers (zie filmpje hieronder) rondlopen. En vorige week hebben ze zelfs de eerste eieren gelegd!

Filmpje: rondleiding

Een rondleiding door ons huis... in 4 minuten.

Een eigen huis...: huis en omgeving

Er staan een aantal nieuwe foto's van het huis en de omgeving in het fotoalbum

Afgelopen week hebben we als Comfort Foundation een nieuw hepatitis B-vaccinatieprogramma gestart voor 100 verpleegkundestudenten. Binnenkort meer daarover...
Informatie over Stichting Comfort kun je vinden op www.stichtingcomfort.nl

Regenseizoen

De eerste regen kwam onverwachts.

We zaten bij ons nieuwe huis, waar de timmerman bezig was met de dakconstructie. Een uur eerder had hij al richting het zuiden gewezen en gezegd dat er “schapen in de bomen zaten”. Er kwamen inderdaad een paar wolken opzetten.

Plotseling begon het te waaien en zagen we grote stofwolken op ons af komen. Ons huis is het laatste huis van het dorp. Het land er om heen ligt er in deze tijd kurkdroog bij. In het regenseizoen groeit er metershoog gras. Nu is er al ruim vijf maanden geen druppel gevallen en is het een stoffige en zanderige vlakte, met her en der een boom.

.

Een stevige wind bracht al het stof en zand nu in beweging. We dachten onze spullen nog te kunnen pakken en op tijd te vertrekken, maar de stofwolk denderde al over ons heen. Toch stapten we snel op onze fietsen om wellicht nog voor de regen thuis te kunnen zijn.

.

Na een paar minuten barstte het al los. We besloten te schuilen in een huis in aanbouw, waarvan we wisten dat we er een bekende zouden treffen. In een van de nissen van dit huis woont namelijk een jonge vrouw met haar tweejarige dochtertje Samaata en nog een kind op komst. De vrouw is door haar man weggestuurd uit het kleine dorp waar ze woonden en is naar Tamale gekomen. Hier heeft ze geen eten, geen werk en geen huis, maar wel een kind om voor te zorgen. Bovendien denken de mensen hier dat ze bezeten is van een boze geest, waardoor ze maar weinig hulp krijgt. Toen Mary haar enkele weken geleden tegenkwam, was Samaata ernstig ondervoed. Ze besloot met het meisje naar een kliniek te gaan en sindsdien gaan ze er wekelijks langs voor voedingssupplementen. Samaata en haar moeder komen regelmatig bij ons eten en zij zorgen er voor dat onze mangobomen iedere dag een emmer water krijgen. Communicatie gaat nog lastig. De vrouw spreekt de lokale taal Dagbani en daar heeft Mary ook nog steeds moeite mee.

Toen we voor de regen kwamen schuilen was er nog iemand in het huis. De man bleek de vader te zijn van het kind dat in aantocht is. Hoewel de vrouw waarschijnlijk nog deze maand zal bevallen, kwam hij eisen dat ze het kind zou aborteren. De man vertrok direct toen wij kwamen en we hebben de vrouw gelukkig kunnen duidelijk weten te maken dat abortus zou betekenen dat zowel zij als het kind het niet zouden overleven. We proberen nu een kamer voor de vrouw te regelen, zodat ze in ieder geval een fatsoenlijke plek heeft om voor Samaata te zorgen en te bevallen van haar tweede kind.

Toen de regen in kracht afnam, besloten we het er maar op te wagen en weer op onze fietsen te stappen. De weg lag er al iets minder stoffig bij, maar zou de volgende dag weer net zo zanderig zijn. Er is nog flink wat regen nodig om het gras weer te laten groeien. De komende maand zal het aantal regenbuien dan ook snel toenemen, zodat het land weer groen zal kleuren.

Een eigen huis...: het dak er op

Met het dak er op begint het steeds meer op een huis te lijken...
Er staan een aantal nieuwe foto's in het fotoalbum...

Een eigen huis...: vervolg

Er wordt gestaag verder gebouwd aan ons huis. Morgen gaan we hout kopen en begint de timmerman aan de dakconstructie. Vrijdag zijn we nog eens bij het electriciteitsbedrijf langs gegaan voor de aanvraag van een transformator voor onze buurt. Helaas zijn de aanvraagformulieren al een paar maanden op. En geen formulier, betekent geen aanvraag.

Klik hier voor nieuwe foto's van ons huis...

Goudkoorts aan de Goudkust

Goudzoekers kende ik eigenlijk alleen uit de Donald Duck. Daarin gingen Dagobert Duck, Govert Goudglans en andere schurken en slimmeriken met elkaar het gevecht aan om het goud van Klondike. Als ik op bezoek kom in Dakrupe – weggestopt in de bossen van Noord Ghana en op geen landkaart te ontdekken – herleven deze tijden uit de Donald Duck voor mij. Nadat er in de buurt van dit dorp goud is gevonden, hebben een paar honderd jonge mannen in Dakrupe hun kamp van provisorische hutjes opgeslagen. Dagelijks trekken ze er met pikhouweel en zeef op uit om misschien die dag wel de goudklomp te vinden die ze rijk zal maken.

Dat er goud in de Ghanese bodem zit is geen nieuws. Goud is het belangrijkste exportproduct van Ghana, dat vroeger Goudkust werd genoemd. Al vanaf de 15e eeuw stuurden Europese landen er handelsvloten op uit. Ze bouwden handelsforten aan de Ghanese kust en ruilden van daaruit goud tegen allerlei Europese producten. De goudhandel was een van de belangrijkste peilers onder de voorspoed van bijvoorbeeld de Nederlandse West Indische Compagnie.
De goudmijnen bevinden zich al eeuwen voornamelijk in het zuiden van Ghana. Toen er in het noordelijke Dakrupe goud werd gevonden, bleek dat het voor de overheid niet loonde er een staatsmijn op te zetten. De overheid vertrok weer en sindsdien ontfermt de lokale bevolking zich over de goudmijnen.

Ik loop door het dorp met Kofi. Tot voor kort had hij geen baan. Nu int hij namens de chief van Dakrupe belasting bij alle goudzoekers in het dorp. Geen gek baantje. Dat het zoeken naar goud op deze manier eigenlijk illegaal is deert hem niet. Het helpt de jeugd van de streek immers aan werk.
Dakrupe bestond vóór de komst van de jeugdige goudzoekers uit hooguit twintig huisjes. Nu is het een chaos van honderen kleine hutjes die met takken en plastic in elkaar zijn gezet. Het enige stevige stenen gebouw in het dorp is een immense nieuwe moskee. Gedoneerd door Saoedi Arabië. “Het graven naar goud gaat de hele week door”, verklaart Kofi lachend. “Behalve op vrijdag. Dan bidden we in de moskee met z’n allen dat we maar veel mogen vinden”. Zou dat ook het geheim van Dagobert Duck zijn geweest??

Voetbalfeest

Het is feest in Ghana! Vanmiddag wonnen de Black Stars, het nationale voetbalteam van Ghana, in de halve finale van de Africa Cup van aartsrivaal Nigeria. Aanstaande zondag kan het feest nog groter worden, want dan wordt in Luanda, de hoofdstad van Angola, de finale gespeeld. Tegenstander is de winnaar van de andere halve finale: Egypte-Algerije.

Hoewel ik op het moment in Nederland ben, kan ik de sfeer aardig meebeleven. Op Eurosport wordt het hele toernooi live uitgezonden en als ik met Ghana bel na het eerste en enige doelpunt van de wedstrijd komt het uitzinnige gejuich me door de telefoon tegemoet. Ik kan me er wel wat bij voorstellen, want afgelopen oktober liep ik nog door de straten van Tamale toen de Black Satellites het WK onder 21 wonnen, ten koste van Brazilië(!). Dansend, drummend en zingend trok de jeugd van Tamale door de stad.

De Africa Cup was vlak voor de start van het toernooi nog hot news. Op weg naar Angola hebben rebellen de spelersbus van Togo beschoten, toen het team de grens met Congo passeerde. Twee begeleiders overleden en Togo trok zich op last van de president terug uit het toernooi. Geen goede reclame voor de Africa Cup, die buiten dit incident overigens vlekkeloos verlopen is. Velen zagen met dit incident plots ook de veiligheid rond het WK in Zuid Afrika in juni in het geding komen. Onterecht. Zuid Afrika doet haar uiterste best voor een goede en veilige organisatie en daar heeft in schietpartij door rebellen in Angola weinig mee te maken.

Ghana lijkt in ieder geval klaar voor het WK, waar het van plan is Duitsland voortijdig uit te schakelen. Als ze zondag de finale van de Africa Cup winnen, kan het natuurlijk helemaal niet meer stuk. En wie weet kunnen we in juli genieten van een finale Nederland-Ghana!

Een eigen huis...: de fundering

Aan de rand van Tamale, waar de savanne begint, bouwt Mary's broer Charles aan ons huis. De fundering is inmiddels gelegd. Hieronder twee foto's. Klik hier voor meer foto's.

Obama forever!

In juli 2009 kwam de Amerikaanse president Obama op bezoek in Ghana. Een paar weken lang stond Ghana volledig in het teken van het eerste bezoek van Obama aan het Afrikaanse continent. Nu, een half jaar later, is de eerste zwarte president van Amerika nog steeds overal: gigantische Obama-billboards langs de straten, Obama-biscuitjes, Obama-t-shirts, Obama-kruidenbitter, Obama-hotels, Obama-onderbroeken. Je kunt het zo gek niet bedenken, of er staat een afbeelding van het hoofd van Barack Obama op.

In juli maakte ik met een aantal medestudenten een studiereis door Ghana. Op de dag van Obama’s aankomst wandelden we door Cape Coast, de stad die door Obama met een bezoek vereerd zou worden. De straten werden geveegd, huizen werden geverfd, en de politie was op de been. De omgeving van Cape Coast Castle leek er helemaal klaar voor. De volgende dag volgden we op de televisie de rondleiding die president Obama en zijn vrouw kregen in Cape Coast Castle, een van de grote slavenforten in Ghana. Vanuit deze forten werden door o.a. Nederlanders, Britten en Denen in de voorbije eeuwen miljoenen slaven naar de Amerika’s verscheept. Het is niet voor niets dat Obama juist deze plek opzoekt bij zijn eerste officiële bezoek aan het Afrikaanse continent. In het Obama-katern van Ghana’s Daily Graphic (dat 24 pagina’s beslaat van de in totaal 25 pagina’s tellende krant) lezen we alles over de beweegredenen voor het bezoek aan Ghana. Obama zegt zich verbonden te voelen met Ghana.

Het is duidelijk, bedenk ik, terwijl ik geniet van een Obama-koekje bij een kopje thee uit m’n Obama-mok, dat Ghana zich ook minstens zo verbonden voelt met Obama.

Kijk voor foto's van ons bezoek aan Cape Coast Castle op 1 januari in ons fotoalbum